စိတၱႏုပႆသ နာ ရႈကြက္မ်ား

ျမတ္စြာဘုရားသခင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္က လဟုပရိဝတၱေခါ စိတၱံ – စိတ္ဆိုတာ တကယ္ကို အလ်င္အျမန္ႀကီးေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚေနတာတဲ့၊ ဥပမာပိ န သုကရာ – ဥပမာနဲ႕ႏႈိင္ယွဥ္ၿပီးေျပာဖို႕ေတာ္ မလြယ္ဘူးတဲ့၊ သိပ္ျမန္လြန္း အားႀကီးတယ္ေပါ့၊ စိတ္ရဲ႕ ေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚမႈဟာ အလြန္ျမန္သည္႕
အတြက္ေၾကာင့္ သာမန္သတိကေလးနဲ႕ ဒီစိတ္ရဲ႕ အေျခအေနမွန္ကို သိဖို႕ဆိုတာ အလြန္ခဲယဥ္းတယ္၊ စိတ္ကို စိတ္နဲ႕ ႀကံေတြးၿပီးေတာ့ သိၾကရမွာ ျဖစ္သည္႕အတြက္ေၾကာင့္ ကိုယ္ႀကံေတြးၿပီၚေတာ့ သိၾကရတဲ့ စိတ္ေတြ၊ ျဖစ္ေနဆဲစိတ္ကို အဲဒီစိတ္နဲ႕ ျပန္ၿပီးေတာ့ သိႏိုင္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး၊ ေရွ႕ကျဖစ္သြားတဲ့စိတ္ကို ေနာက္က လိုက္ၿပီးေတာ့ သိတဲ့ စိတ္၊ ေရွ႕စိတ္ကို ေနာက္စိတ္က သိတယ္ဆိုတာမ်ိဳးသာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ 

ဒီစိတ္ကေလးကို ဒီစိတ္ကေလးနဲ႕ ျပန္သိတယ္ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။
ဒါေႀကာင့္မို႕ ေရွ႕ကျဖစ္သြားတဲ့စိတ္ကို ေနာက္ကလိုက္ၿပီးေတာ့ သိေအာင္ စိတၱာႏုပႆနာ လုပ္ရမယ္တဲ့၊ ေရွ႕ကျဖစ္သြားတဲ့စိတ္ကို ေနာက္စိတ္က လိုက္ၿပီး မသိဘူး၊ အမွတ္တမဲ့ ေနမယ္ဆိုရင္ မွားယြင္းတဲ့ အေတြးေတြ ဝင္လာႏိုင္တယ္၊ မွားယြင္းတဲ့ အေတြးေတြ ဝင္လာလို႕ ရွိရင္ တြယ္တာမႈေတြေရာ ေနာက္က ဆက္တိုက္လာမွာ၊ ဒါေၾကာင့္မို႕ 
စိတၱာႏုပႆႏုပႆနာကိုေဟာတယ္ဆိုတာ ၿမဲေနတယ္ဆိုတဲ့ နိစၥအေတြးေတြ၊ မွားယြင္းတဲ့ အယူအဆအေတြးေတြ အထင္ေတြအျမင္ေတြကို ဖယ္ရွားပစ္ဖို႕ရာအတြက္ စိတ္ကေလးရဲ႕ သဘာဝကို သိဖို႕ စိတ္ကို အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည္႕တဲ့ နည္းစနစ္ကို ေပးတဲ့အေနအားျဖင့္ စိတၱာႏုပႆနာကို ေဟာတာ။

စိတၱႏုအႆနာဆိုေတာ့ စိတ္ရဲ႕ သဘာဝေလးကို အရင္ၾကည္႕။ စာေပမွာ စိတ္လို႕သုံးလိုက္လို႕ရွိရင္ တစ္ခါတစ္ရံ ေစတသိက္ေတြ ပါတယ္၊ ဒီေနရာမွာက စိတ္လို႕ေျပာလိုက္လို႕ရွိရင္ ေစတသိက္ေတြကို
ေျပာတာမဟုတ္ဘူး၊ အာရုံကို သိတဲ့ သဘာဝ တရားေလးကိုသာ ဦးတည္ ေျပာတာ။ စာေပက်မ္းဂန္မွာ စိတ္လို႕ ဆိုလိုက္ရင္ လူေတြရဲ႕ အသိစိတ္ေရာ၊ ခံစားခ်က္ေတြေရာ၊ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ပါဝင္တယ္၊ တစ္ခါတစ္ရံက်ေတာ့ စိတ္လို႕ ေျပာလိုက္တာဟာ သမာဓိကို ရည္ညႊန္းတာလည္းရွိတယ္၊ ဝိသုဒၶိမဂ္မွာ ကိုးကားထားတဲ့ သီေလပတိ႒ာယ နေရာ သပေယာ၊ စိတၱံ ပညၪၥ ဘာဝယံ – ဆိုတဲ့ေနရာမွာ စိတ္နဲ႕ ပညာကို တိုးပြားေစရမယ္လို႕ ဆိုထားတဲ့ စိတၱ ဆိုတာ စိတ္ကို ဦးတည္ၿပီးေတာ့ သမာဓိကို ေျပာတာ၊ အဲဒါက်ေတာ့ သမာဓိလို႕ ယူရမယ္။
စိေတၱန နိယ်ေတ ေလာေက – စသည္ျဖင့္ ေျပာတဲ့အခါက်ေတာ့ စိတ္ေရာ ေစတသိက္ေရာ အားလုံးႏွစ္ခုလုံးဆိုင္တဲ့ အရာမ်ိဳးေတြေပါ့၊ စိတ္ကို ပဓာနထားေျပာလိုက္လို႕ရွိရင္ ေနာက္က စိတ္နဲ႕ ယွဥ္တဲ့ ေစတသိက္ေတြလည္း ပါလာတယ္။

အခု စိတၱႏုပ၍နာက်ေတာ့ အဲဒီသေဘာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲနဲ႕ – အာရမၼဏဝိနနလကၡဏာ – မ်က္စိက ျမင္တဲ့အာရုံ၊ နာဒက ၾကားတဲ့ အာရုံ၊ ႏွာေခါင္းက ရႈရႈိက္လိုက္ရတဲ့ အာရုံ၊ လွ်ာက လ်က္လိုက္ရတဲ့ အာရုံ၊ ခႏၶာကိုယ္က ထိေတြ႕ရတဲ့ အာရုံ၊ စိတ္ထဲက ႀကံေတြးရတဲ့ အာရုံ၊ အဲဒီအာရုံေတြကို သိတဲ့ လကၡဏာရွိတဲ့ သဘာဝတရားကို ေျပာတာ၊
စိတ္ဆိုတာ အာရုံကို သိတဲ့ေသေဘာေလး၊ သိတဲ့ငေဘာလို႕ ဆိုတာ အာရုံကို ရယူေပးတဲ့ သေဘာေလး၊ အဲဒီထဲမွာ ခံစားမႈဆိုတာ မပါဘူး၊ ႀကံေတြးမႈဆိုတာ မပါဘူး၊ ေစ့ေဆာ္မႈဆိုတာေတြ မပါဘူး၊ အာရုံကို ရယူေပးမႈ သက္သက္ကေလးကို စိတ္လို႕ေခၚတယ္လို႕ ဒီလိုမွတ္ရမယ္၊ အဲဒါကို စာေပက်မ္းဂန္က အာရမၼဏ ဝိဇာနနလကၡဏံ စိတၱံ – တဲ့၊ စိတ္ကို သိခ်င္ရင္ သူရဲ႕ Characteristic လို႕ေခၚတဲ့ လကၡဏာ ရႈေထာင့္က ၾကည္႕ရတယ္၊ သဘာဝတရားတိုင္းမွာ သဘာဝလကၡဏာဆိုတာ ရွိတယ္၊ ကိုယ္ပိုင္ အမွတ္လကၡဏာေလးေတြ ရွိတယ္။

အမွတ္အသားလကၡဏာဆိုတာ ႏွစ္မ်ိဳးရွိတယ္ လို႔ မွတ္ထားရမယ္၊ သဘာဝတရားတိုင္းကို ၾကည္႕လိုက္လို႕ရွိရင္ လကၡဏာသည္ ႏွစ္ခုရွိတယ္၊ တစ္မ်ိဳးက သဘာဝလကၡဏာ၊ ေနာက္တမ်ိဳးက သာမည လကၡဏာ၊
သဘာဝလကၡဏာဆိုတာ ကိုယ္ပိုင္အမွတ္အသားေလးေတြကိုေခၚတာ၊ အမ်ားနဲ႕ မဆက္ဆံဘူး၊ ကိုယ္နဲ႕သာ သက္ဆိုင္တဲ့ အမွတ္အသားေလးေတြ၊ ဒါေလးေတြကို သဘာဝလကၡဏာ Individual Characteristic လို႕ ေခၚတယ္။
အမ်ားဆိုင္ လကၡဏာကိုေတာ့ Universal or General Characteristic သာမညလကၡဏာလို႕ေခၚတယ္၊

ဆိုပါစို႕ – ဖႆ ဆိုတဲ့ သဘာဝတရားမွာ အာရုံနဲ႕ စိတ္ကို ေတြ႕ဆုံေပးျခင္းလကၡဏာ ရွိတယ္၊ သညာက အာရုံကို မွတ္သားေပးျခင္းလကၡဏာ ရွိတယ္၊ ဒါကိုယ္ပိုင္ အမွတ္အသားေလးေတြ၊ အဲဒီ ဖႆ ေဝဒနာ သညာ စတဲ့ ဒီသဘာဝတရားေတြဟာ မၿမဲတဲ့ သေဘာ၊ ဆင္းရဲတဲ့ သေဘာ၊ အစိုးမပိုင္တဲ့ အနတၱသေဘာေရာ မရွိဘူးလား၊ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱလို႕ဆိုတဲ့ ဒီသေဘာေတြက်ေတာ့ သာမညလကၡဏာ လို႕ေခၚတယ္။ ဝိပႆနာ ရႈၿပီဆိုလို႕ရွိရင္ ဘယ္ကစရတုန္းဆိုလို႕ရွိရင္ 
သဘာဝလကၡဏာက စရတယ္၊ Individual လကၡဏာကို ေသခ်ာမိေအာင္ သတိကပ္ရတယ္၊ ကိုယ္ပိုင္လကၡဏာေလးေတြကို မသိဘဲနဲ႕
ျဖစ္တယ္ပ်က္တယ္ သြားလုပ္လို႕ မရေသးဘူးတဲ့၊ အေတြး အျဖစ္ အေတြးအပ်က္ ျဖစ္သြားလိမ့္မယ္၊ မၿမဲေသးတဲ့သေဘာ သြား စဥ္းစာရင္ အေတြးထဲမွာေပၚတဲ့ မၿမဲတာပဲ ျဖစ္မယ္၊ သစိ ၦက႒ ပရမတၳ လို႕ေခၚတဲ့ တကယ့္ကို ကိုယ္တိုင္သိတဲ့ ပရမတၳအႏွစ္ လကၡဏာထိေအာင္ မဆိုက္ထိႏိုင္ဘူး၊ အဲဒါဆို ဝိပႆနာဉာဏ္ မျဖစ္ေသးဘူးလို႕ ဒီလိုေျပာတယ္။
မွန္ကန္တဲ့အေတြးက ဝိပႆနာကို ေက်းဇူးျပဳေပမယ့္လို႕တကယ့္ ဝိပႆနာအစစ္ဆိုလို႕ရွိရင္ တကယ္ျဖစ္ေနတာကို တကယ္ျမင္တဲ့ဟာမွ ဝိပႆနာအစစ္လို႕ ေျပာရမွာေပါ့၊ ဒါကိုပဲ ပရမတ္ျမင္တယ္လို႕ ေျပာတာေပါ့ေနာ္၊ သစိ ၦက႒ တဲ့ တကယ္ မွန္ကန္တဲ့သေဘာ၊ ပရမတၱ တဲ့ လုံးဝေျပာင္းလဲမႈ မရွိတဲ့ တကယ့္အစစ္အမွန္သေဘာ၊ အဲဒီ ငေဘာကို ျမင္ဖို႕ရာ ျမင္ရတဲ့ အေနအထားထိေအာင္ ရွိရမယ္၊ ေတြးၾကည္႕တဲ့အေတြးဟာ အမွန္ မဟုတ္ဘူး၊ စိတ္ထဲက ပုံေဖာ္ထားတာသာ ျဖစ္တယ္ေပါ့၊

ပရမတ္ဆိုတာ တကယ့္အရွိ၊ တကယ့္အသိနဲ႕ သိတဲ့ဟာမ်ိဳးမွ ပရမတၱ၊ အဲဒီေတာ့ ေတြးၿပီးေတာ့ၾကည္႕တာမ်ိဳးကေတာ ့မွန္ကန္တဲ့ အေတြးဆိုရင္ အေထာက္အကူျပဳပါတယ္၊ မျပဳဘူးေျပာတာ မဟုတ္ဘူး၊ မွန္ကန္တဲ့ အေတြးနဲ႕ ေတြးလို႕ရွိရင္ အေထာက္အကူျဖစ္တယ္၊ သို႕ေသာ္ အဲဒီအေတြးတင္ ဆိုတလို႕ရွိရင္ အသိဉာဏ္ မဟုတ္ေသးဘူးေပါ့၊
ဒါေၾကာင့္မို႕လို႕ ဝိပႆနာရႈၿပီ ဆိုလို႕ရွိရင္ နံပါတ္တစ္ ဘာက စရတုန္ဒ၊ သဘာဝတရားကို ရႈေတာ့မယ္ ဆိုလို႕ရွိရင္ ရုပ္ကို ျမင္ေအာင္ၾကည္႕မယ္၊ နာမ္ကို ျမင္ေအာင္ၾကည္႕မယ္၊ သို႕မဟုတ္ ဖႆကို ျမင္ေအာင္
ၾကည္႕မယ္၊ ေဝဒနာကို ျမင္ေအာင္ၾကည္႕မယ္၊ ဖႆ၊ ေဝဒနာဆိုတာ ဘယ္ပုံစံနဲ႕ ၾကည္႕ရမွာတုန္းဆိုလို႕ရွိရင္ Individual Characteristic လို႕ ဆိုတဲ့ သဘာဝလကၡဏာရႈေထာင့္က ၾကည္႕ရမယ္။

ဖႆကို ၾကည္႕လိုက္တာနဲ႕ ဘာသြားေတြ႕တုန္းဆို စိတ္နဲ႕ အာရုံ ေတြ႕ေပးတဲ့သေဘာပါလား၊ စိတ္အာရုံ ေတြ႕ေအာင္ ဆက္သြယ္ေပးတဲ့သေဘာပါလား ဆိုတာေလးကို သြားေပၚတယ္၊ ဒါက ဘာကို သိတာတုန္းလို႕ဆို ဖ သကို သိတယ္၊ ဖႆကို သိတာ ဘယ္ရႈေထာင့္က သိတာတုန္းဆို ဖႆရဲ႕ Characteristic လကၡဏာ ရႈေထာင့္က သိတာတဲ့၊
သဘာဝလကၡဏာ ေတြမွာလည္းပဲ ထိုကအတူပဲ သဘာဝ တရားေတြကို သိခ်င္ၿပီဆိုလို႕ရွိရင္ ထို သဘာဝတရားေတြရဲ႕ သြင္ျပင္လကၡဏာကေန မွတ္တာတဲ့၊ ဖႆကို ေတြ႕တယ္ဆိုရင္ အာရုံနဲ႕ စိတ္ contact လုပ္ေပးတယ္ ဆက္သြယ္ေပးတယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာ၊ စိတ္ဟာ အာရုံေပၚ ထိကပ္တယ္၊ ထိေရာက္တယ္ ဆိုတဲ့သေဘာ၊ ေဝဒနာကို သိရင္ အာရုံ၏ အရသာကို ခံတယ္ အေတြအႀကဳံရွိတယ္ ဆိုတဲ့သေဘာ၊ သညာကို သိရင္ အာရုံကို အမွတ္သားျဖင့္ သိတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာ၊ ဒါေလးေတြကို သြားေတြ႕တယ္။
နာမ္ကိုေတြ႕လို႕ရွိရင္လည္း ၿခဳံငုံၿပီးေတာ့ နာမ္ဆိုတာ အာရုံရွိတဲ့ဘက္ ညြတ္ညြတ္သြားတဲ့ သေဘာ၊ ဘယ္ေတာ့မဆို အာရုံဘက္ကို သူက ဦၚလွည္႕ၿပီးေတာ့ သြားတယ္၊ အဲဒါ နာမ္ရဲ႕သေဘာ၊ အာရုံရွိတယ္၊ ညြတ္တယ္လို႕ဆိုတာ အာရုံရွိတဲ့ဘက္ကို အၿမဲတမ္း မ်က္ႏွာလွည္႕တာ။

ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ံစိတ္ေလးကို အာရုံျပဳၿပီးေတာ့ ကိုယ့္သႏာၱန္မွာ ျဖစ္တဲ့ စိတ္၊ ေစတသိက္ေလးေတြကို အကဲခတ္ၾကည္႕ေနလို႕ရွိရင္ အာရုံ ရွိတဲ့ဘက္ကို သြားေနတာပဲ၊ အာရုံကို ရွာေနတဲ့ ပုံစံမ်ိဳးပဲ၊ ၾကည္႕ေလ တိတ္တိ္ဆိတ္ဆိတ္ ကိုယ့္အိမ္မွာ ေနရင္း ေဒါက္ကနဲ တစ္ေနရာက အသံ ၾကားရရင္ စိတ္ကေလးက အဲဒီေရာက္သြားတယ္။ စိတ္ကေလးက ဟိုအာရုံ ဘက္ေရာက္လိုက္၊ ဒီအာရုံဘက္ေရာက္လိုက္၊ ဒါေၾကာင့္မို႕ 
အဲဒီစိတ္ကေလးရဲ႕ သေဘာကို ျမတ္စြာဘုရားက သုတၱန္ပါဠိေတာ္ေတြထဲမွာ ထင္ထင္ရွားရွား ေဟာထားတာ၊ ဒုူရဂၤမံ တဲ့၊ ဒူရဆိုတာ အေဝးႀကီးကို ဂမ – သြားတာ၊ စိတ္ကေလးက အေဝးႀကီးကို အင္မတန္ သြားတယ္၊ အေဝးႀကီးကို ေရာက္တယ္၊ သို႕ေသာ္ နားလည္ရမယ္ံ အဓိပၸါယ္က
ေဝးလံတဲ့အာရုံကို ရယူတယ္လို႕ ဒီလိုနားလည္ရမယ္။

ေနာက္တစ္ခုက ဧကစာရံ – စိတ္ကေလးဟာ ႏွစ္ခုတြဲ ဘယ္ေတာ့မွ မျဖစ္ဘူးဆိုတာ မွတ္ထားပါ၊ စိတ္ကေလးဟာ တစ္ခုၿပီးမွသာ တစ္ခုျဖစ္လို႕ရတယ္၊ ႏွစ္ခုတြဲ ဘယ္ေတာ့မွ မျဖစ္ဘူး၊
တစ္စိတ္ဆိုတာ အသက္ရွင္ေနတဲ့ အခ်ိန္ပိုင္းေလးကို ေျပာတာ၊
တစ္စိတ္ၿပီး တစ္စိတ္ ျဖစ္ေနလို႕ ႏွစ္စိတ္လိုလို သုံးစိတ္လိုလို ဒီလိုထင္ေနတာ၊ ဧကစိတၱ သမာယုတာ – စိတ္တစ္ခုထဲနဲ႕ပဲ ေနၾကတာ။
အသရီရံ – ပုံပန္းသ႑ာန္ ခႏၶာကိုယ္ဆိုတာ မရွိဘူး၊ စိတ္ကို ရုပ္လုံးေဖာ္လို႕ မရဘူး၊ အသရီရံ – Body မရွိဘူး၊ ဂုဟာသယံ – စိတ္ကေလးဟာ မဟာဘုတ္ေလးပါး ဆိုတဲ့ (သို႕မဟုတ္) ဟဒယဝတၳဳရုပ္ (သို႕မဟုတ္) ဝတၳဳရုပ္ေတြလို႕ ဆိုတဲ့ ကိန္းေအာင္ရာေနရာေလး ရွိတယ္၊ ဒီစကားမွာလည္းပဲ အရပ္အေနနဲ႕ တင္စားၿပီးေျပာတာ၊ ဂုဟ + အာသယံ – လႈိဏ္ထဲမွာ ကိန္းေနတယ္လို႕ ဒီလိုေျပာတာ၊ စိတ္ကေလးဟာ တကယ္ေတာ့ ရွိေနတာ မဟုတ္ဘူးတဲ့၊ ဝတၳဳ အာရုံ တိုက္ဆိုင္မွ ျဖစ္ေပၚလာတယ္၊လို႕ – ဒီလို နားလည္ရမယ္၊ သို႕ေသာ္ အဲဒီေနရာပ ျဖစ္ေပၚလာသည္႕အတြက္ေၾကာင့္ ရွိေနတယ္လို႕ ဒီလိုေျပာၾကတာ၊ တကယ္ရွိေနတာ မဟုတ္ဘူး၊
ဝတၳဳရုပ္ေတြမွာ စိတ္ရွိေနတာ မဟုတ္ဘူး၊ အဲဒီ ဝတၳဳရုပ္ေတြဟာ အာရုံက လာထိခိုက္ရင္ စိတ္ျဖစ္ေနႏိုင္တဲ့ အေနအထားရွိတယ္၊ အဲဒါေၾကာင့္မို႕ ဂုဟာသယံ ဆိုတဲ့ စကာလုံးကို သုံးတာ၊ စိတ္ကေလးက ျဖစ္ၿပီး ဒီထဲမွာ ေအာင္းေနတာ မဟုတ္ဘူး၊ အိမ္ထဲမွာ လူရွိေနတယ္ဆိုတာက လူတကယ္ရွိေနတာ မဟုတ္လား၊ စိတ္ကေလးက မဟာဘုတ္တည္းဟူေသာ လႈိဏ္ဂူထဲမွာ ရွိေနနတယ္လို႕ ေျပာတာက်ေတာ့ တကယ္ရွိေနတာ မဟုတ္ဘူး၊ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေန အထားရွိတာကို ေျပာတာ၊ ဝတၳဳအာရုံဆုံမွ
ျဖစ္ေပၚလာတာ၊ စိတ္ရဲ႕ သဘာဝတရားေတြကို ျမတ္စြာဘုရားက ဒီလို ပုံေဖာ္ၿပီးေတာ့ ေဟာၾကားတာျဖစ္တယ္။

အဲဒီလို အေနအထားရွိတဲ့စိတ္ကေလးကို သတိကပ္ၿပီးေတာ့ ေလ့က်င့္ေပးဖို႕ မဟာသတိပ႒ာန္သုတ္မွာ စိတၱာႏုပႆနာကို ျမတ္စြာဘုရား ေဟာထားတယ္၊ စိတၱာႏုပႆနာဆိုတာ စိတ္ရဲ႕ သဘာဝ (သို႕မဟုတ္) စိတ္ကို အဖန္ဖန္ အထပ္ထပ္ အနီးကပ္ၾကည္႕ရႈျခင္း (သို႕မဟုတ္) စိတ္ကို သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ရႈေထာင့္က ရႈျမင္ျခင္းလို႕ အဓိပၸါယ္ ရတယ္ေနာ္၊ Contemplation of Consciousness – သတိစြမ္းအားေတြ၊ ဉာဏ္စြမ္းအားေတြနဲ႕ သဘာဝအေနအထားကို ဆင္ျခင္သုံးသပ္ေနတာ၊ စိတ္ကေလးရဲ႕ သဘာဝကို ဆင္ျခင္သုံးသပ္ၿပီးေတာ့ ၾကည္႕ရႈျခင္းပဲ။ အႏုပႆနာဆုိတဲ့ စကားလုံးရဲ႕ အဓိက ဦးတည္ခ်က္ကေတာ့ ဉာဏ္ကို ေျပာတာပါပဲ။ အဲဒီဉာဏ္က ျမင္ေအာင္ ဉာဏ္က ၾကည္႕လို႕ရေအာင္ အာရုံကို ယူေပးႏိုင္တာ သတိပဲ၊ သတိက စိတ္ဆိုတဲ့ အာရုံေလးကို ဆုပ္ကိုင္ျပမွ အသိဉာဏ္က သူႈရဲ႕ သဘာဝကို သိႏိုင္တာေနာ္၊ သတိနဲ႕ဉာဏ္ ပူးေပါင္းလုပ္တယ္၊ သို႕ေသာ္ ဘာေတြ ပါေသးတုန္းဆို ဝီရိယလည္း ပါတာပဲ။ သမၼာ သကၤပၸဆိုတဲ့ ႀကံေတြးမႈလည္း
ပါတာပဲ၊ သမာဓိ ဆိုတာလည္း ပါတာပဲ၊ ဒါေတြမပါဘဲနဲ႕ မျဖစ္ဘူး၊ ဒီစြမ္းအားေတြ အကုန္လုံးစုံမွ စိတၱႏုပႆနာဆိုတာျဖစ္တယ္ေပါ့။

ဒီစိတ္ကေလးဟာ ဘယ္သူ႕စိတ္ကို ၾကည္႕ရမွာလဲ ကိုယ့္သႏာၱန္မွာရွိတဲ့ စိတ္ေတြ ေျမာက္မ်ားစြာပဲ၊ မသိတာက မ်ားတယ္ သိတာက နည္းနည္းပဲ၊ ကိုယ့္စိတ္ ကိုယ္သိတာ မဟုတ္ဘူး၊ ကိုယ္သိတာက အာရု႔ံကို သြားသိေနတာ စိတ္ကိုေလ့လာ အကဲခတ္ၾကည္႕တာ မဟုတ္ဘူး၊ ကိုယ္ၾကည္႕ေနတာက အာရုံေတြပဲ၊ မ်က္စိက ျမင္တဲ့အာရုံကို သိတယ္၊ နားက ၾကားတဲ့အသံကို သိတယ္၊ အခုဒီကေန လူအမ်ားေျပာေနၾကတာ လွတယ္၊ မလွဘူးဆိုတာ ဘာကိုေျပာတာတုန္း၊ မ်က္စိက ျမင္တာကို ေျပာေနတာ၊ အသံ သာယာတယ္၊ မသာယာဘူဆိုတာ ဘာကိုေျပာတာတုန္း၊ နားက ၾကားတာကို ေျပာေနတာ၊ ဒီအနံ႕ေလးက ေမႊးတယ္၊ မေမႊးဘူဆိုတာ ဘာကိုေျပေနာတာတုန္း
ႏွေခါင္းကရတဲ့ အနံ႕ကို ေျပာေနတာ၊ အျပင္ကဟာေတြခ်ည္းေျပာေနတာပဲ၊ အာရုံေတြအေၾကာင္း ေျပေနတာ၊ အဲဒီလိုမျဖစ္ရေအာင္ျမတ္စြာဘုရားက
ဦးလွည္႕ေပးလိုက္တာ စိတၱႏုပႆနာတဲ့၊ စိတ္ကိုျပန္ၿပီးေတာ့ သတိကပ္ လိုက္စမ္းပါ၊ ကိုယ္စိတ္ေလးကို ကိုယ္ျပန္ၿပီးေတာ့ သတိကပ္ပါ၊ ဒီေနရာမွာ စိတၱႏုပႆနာဆိုတာ စိတ္နဲ႕ ေစတသိက္ေရာေနတာ၊ စိတ္ကေလးခ်ည္း ဘယ္လို ခြဲထုတ္ၾကည္႕ရမလဲ၊လို႕ ေတြးေကာင္း ေတြးမိမယ္၊ စိတ္ဆိုတာ အာရုံကို သိတတ္တဲ့ သေဘာေလးတစ္ခုတည္းသာ ျဖစ္လို႕ ဘယ္စိတ္ပဲျဖစ္ျဖစ္
ေပၚလာတဲ့အာရုံကို သိတာခ်ည္းပဲဆိုေတာ့ တစ္မ်ိဳူးတည္းပဲ ျဖစ္ေနတယ္။

စိတၱႏုပႆနာမွာ ျမတ္စြာဘုရားက စိတ္ကို အေျခအေနနဲ႕ ယွဥ္တြဲမႈေတြကိုၾကည္႕ၿပီး ၁၆ မ်ိဳး ခြဲျပထားတယ္၊ စိတၱာႏုပႆနာ ဆိုတဲ့ စိတ္ကို သတိကပ္ၿပီးေတာ့ ရႈမွတ္မယ္ဆိုလို႕ရွိရင္ ၁၆ မ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ ဒါ လူတိုင္း ၁၆ မ်ိဳး ျဖစ္တယ္လို႕ေျပာတာ မဟုတ္ဘူးေနာ္၊ အေထြေထြ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ရွိတာေတြကို ျမတ္စြာဘုရားက ေဟာတာ၊ ဒီ ၁၆ မ်ိဳး ခြဲထားတာက အဘိဓမၼတၳသဂၤဟက်မ္းမွာ ခြဲထားတာေတြနဲ႕ တခ်ိဳ႕တူေသာ္လည္းပဲ တခ်ိဳ႕ မတူဘူး၊ အျခားအဘိဓမၼာက်မ္းေတြမွာလည္းပဲ ၁၆ မ်ိဳးခြဲတာ ရွိတယ္ေပါ့။
ဘုန္းႀကီးတို႕ၾကည္႕ရမွာက စိတ္နဲ႕ ေစတသိက္ ေရာေနတယ္ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ သိသာထင္ရွားတဲ့ ယွဥ္တြဲလာတဲ့ သဘာဝေလးနဲ႕ စိတ္ကို သတ္မွတ္ၿပီး ေျပာရမွာ၊ ဆိုပါစို႕ -ႏြားအေၾကာင္းကို ေျပာခ်င္လို႕ရွိရင္
ႏြာအနီဘယ္ႏွစ္ေကာင္၊ ႏြားအနက္ဘယ္ႏွစ္ေကာင္ ခြဲျခားေျပာတယ္။ ႏြားကေတာ့ ႏြားပဲေလ။ စိတ္ကိုလည္းပဲ အဲဒီလိုပဲ ေျပာရမွာပဲ၊ စိတ္ကေတာ့ စိတ္ပဲ။

ျမတ္စြာဘုရားက စိတ္ကို ခြဲျခားၿပီးေတာ့ ရႈလို႕ရေအာင္ သရာဂံ ဝါ စိတၱံ သရာဂံ စိတၱႏိ ၱ ပဇာနာတိ – ကိုယ့္သႏာၱန္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ စိတ္ကေလးဟာ တြယ္တာမႈ ရာဂေတြနဲ႕ ယွဥ္တြဲေနတဲ့ စိတ္ကေလး ဆိုလို႕ရွိရင္ တြယ္တာမႈရွိတဲ့ စိတ္ကေလးလို႕ သိပါတဲ့၊ တြယ္တာမႈ ဆိုတာေလးနဲ႕ စိတ္ကေလးကို ဖမ္းၾကည္႕တာ ဟုတ္ကဲ့လား၊ တြယ္တာမႈကို ရႈတာ မဟုတ္ဘူး၊ တြယ္တာမႈကို ရႈရင္ ဓမၼာႏုပႆနာ ျဖစ္တယ္။
ဒါေပမယ့္ ေယာဂီေတြအေနနဲ႕ စဥ္းစားဖို႕ေတာ့ မႀကိဳးစားနဲ႕ေပါ့၊
ျမတ္စြာဘုရားက ကာယႏုပႆနာ၊ ေဝဒနာႏုပႆနာ၊ စိတၱာႏုပႆနာ၊ ဓမၼာႏုပႆနာ လို႕ အာရုံ ၄ မ်ိဳး ေပးထားတာမွာ ငါရႈေနတာ ကာယာႏုပႆနာလား၊
ေဝဒနာႏုပႆနာလား၊ စိတၱာႏုပႆနာလား၊ ဓမၼာႏုပႆနာလားလို႕ ေတြးမေနနဲ႕၊ အဲဒီလိုေတြးေနတာနဲ႕ တစ္ၿပိဳင္နက္ ကိုယ္ရႈေနတဲ့အာရုံကေန လမ္းေခ်ာ္သြားၿပီလို႕သာ မွတ္လိုက္ေတာ့၊ အဲဒီလို စဥ္းစားစရာ
မလိုဘူးေနာ္၊ ျမင္တဲ့အာရုံကို ရႈမိမွာပဲ၊ တစ္ခါတစ္ရံ ေဝဒနာကို ရႈမိလိမ့္မယ္၊ တစ္ခါတရံ ရုပ္ဆိုတဲ့ ဓမၼကို ရႈမိလိမ့္မယ္။ တစ္ခါတစ္ခါ ခံစားမႈေတြ ရႈမိရင္လည္း ရႈမိလိမ့္မယ္။

ကာယ၊ စိတၱ၊ ေဝဒနာ၊ ဓမၼ လို႕ဆိုတာ ျမတ္စြာဘုရားက ဝိပႆနာရဲ႕ အာရုံ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတာေလးေတြကို မိမိသႏာၱန္မွာရွိတဲ့ အာရုံေလးေတြကို ၄ မ်ိဳးပိုင္းၿပီး ေဟာထားတာျဖစ္တယ္။ ငါ – စိတ္ခ်ည္းပဲၾကည္႕မယ္၊ ေဝဒနာကို မၾကည္႕ဘူးလို႕ ဒီလို လုပ္လို႕လည္း မရဘူေနာ္။ ကမၼ႒ာန္းရႈေနၿပီဆိုရင္ စိတ္အာရုံ ေပၚခ်င္လည္း ေပၚမယ္၊ ေဝဒနာ ေပၚခ်င္လည္း ေပၚမယ္၊ ဘာေပၚေပၚ ေပၚတာကို သိဖို႕လိုတယ္၊ အဲလုိ ဆိုလိုတာျဖစ္တယ္။ ဆိုလိုတာက သတိပ႒ာန္အာရုံ ၄ မ်ိဳးထဲမွာ ဘယ္အာရုံပဲ ျဖစ္ျဖစ္
သို႕ေသာ္ သမထက်င့္စဥ္ကို ေျပာတဲ့အခါက်ေတာ့ ထြက္ေလ ဝင္ေလ သပ္သပ္ရႈတာက်ေတာ့ ကာယႏုပႆနာပဲ.အဲဒါ ကာယပဲ ရႈတာပဲ၊
ေဝဒနာတို႕ စိတ္တို႕ ဓမၼတို႕က်ေတာ့ သူတို႕က ေရာလာတယ္၊ ေရာေနတာ၊ အဲဒီ ေရာေနတာကို သြားၿပီးေတာ့ ခြဲျခားဘို႕ မႀကိဳးစာနဲ႕ေပါ့၊ ရႈလို႕ မရဘူးလားဆိုေတာ့ အာရုံဆိုတာ မဟာစည္ဆရာေတ္ာ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး လမ္းညႊန္သလိုပဲ ေပၚရာေပၚရာရႈ ဆိုတာ ရွိတယ္ေလ။ အဲဒီ ေပၚရာ ေပၚရာ ရႈ ဆိုတဲ့ စကားဟာ ဝိသုဒၶိမဂ္က စကားကိုၿခဳံၿပီးေတာ့ေျပာတာ၊
ဝိသုဒၶိမဂ္မွာ ကမၼ႒ာန္းရႈရမယ့္ ရႈလို႕ရတဲ့ သဘာဝတရားေတြ ရွိတယ္တဲ့ – ရုပ္တရား၊ နာမ္တရားေတြ၊ အဲဒီ ရုပ္တရား၊ နာမ္တရားေတြထဲက မိမိရဲ႕ သႏာၱန္မွာ ပစၥဳပၸန္ခဏမွာ ျဖစ္ေပၚလာတာေတြကို သြားေတြးရႈေနလို႕ရွိရင္ ပေတြးပဲ ျဖစ္သြားမယ္၊ အဲဒီေတာ့ အေတြးထဲက ပုံရိပ္ဆိုတာ ပုံမွန္ဟုတ္ပါ့မလား၊ မဟုတ္ႏိုင္ဘူး၊ အေတြးထဲမွာ ေပၚလာတာက ပုံရိပ္အမွန္ မဟုတ္ဘူးတဲ့။

ဒါေၾကာင့္မို႕လို႕ ကိုယ္သႏာၱန္မွာ ျဖစ္ခိုက္ကေလးေတြ ရႈႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမွာ၊ စ စခ်င္းေတာ့ ကမၼ႒ာန္းအေလ့အက်င့္ မရေသူတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ ကေတာ့ ျဖစ္ခိုက္ကေလးေတြကို မိဖို႕ဆိုတာ အင္မတန္မွ ခဲယဥ္းပါတယ္၊ သို႕ေသာ္ ခဲယဥ္းတာ လုပ္လို႕ မရဘူးလို႕ေျပာတာမဟုတ္ဘူး၊
ခဲယဥ္းတယ္လို႕ ေျပာတာေနာ္၊ အေလ့အက်င့္ ေကာင္းလာတဲ့အခါက်ေတာ့ ဘယ္ေလာက္ပင္ ခဲယဥ္းခဲယဥ္း လြယ္သြားတာပဲ။ဝိပႆနာ အေလ့အက်င့္ 
ရလာၿပီဆိုလို႕ရွိရင္ ကိုယ့္စိတ္မွာ ေပၚလာတဲ့ အာရုံမွန္ကမွ်၊ သဘာဝတရားေတြမွန္သမွ် ေပၚတိုင္းေပၚတိုင္း သတိစြမ္းအား ဉာဏ္စြမ္းအားေတြနဲ႕ မွတ္ၿပီး သိႏိုင္တဲ့အေနအထားမ်ိဳး
ေရာက္သြားပါတယ္တဲ့၊ အဲဒီအေနအထားမ်ိဳးေရာက္ေအာင္ မွတ္စိတ္ေတြ အင္အားေကာင္းလာေအာင္၊ သတိစြမ္းအားေတြ ထက္လာေအာင္ ဆိုရင္ ေပၚရာေပၚရာေတြ အကုန္လုံး မွတ္ၿပီး ရႈႏိုင္သြားတာပါတဲ့ေနာ္၊ အဲဒီလို ရႈႏိုင္သည္အထိ ႀကိဳးစားရမွာလို႕ ဒီလိုေျပာတယ္။

စိတ္ကေလးကို ရႈၿပီဆိုတဲ့အခါ သူနဲ႕ယွဥ္တြဲလာတဲ့ မတူ – ထူးျခားတဲ့ သဘာဝတရားေတြ ရႈေထာင့္ကေန ၾကည္႕၊ ခုနက ႏြားခ်င္းက အတူတူပဲ။ သို႕မို႕ အေရာင္နဲ႕ၾကည္႕ရတယ္ – ဒါက ႏြာနီ၊ ဒါကႏြားနက္ ဆိုၿပီးေတာ့ အေရာင္နဲ႕ ၾကည္႕ခြဲ သလိုပဲ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ စိတ္ကေလးဟာ ပာရုံကို သိတတ္တဲ့ သဘာဝတရား တစ္မ်ိဳးတည္းျဖစ္ေတာ့ အဲဒီသဘာဝ တရားေလးမွာ အေရာင္ျခယ္ထားတာနဲ႕ ၾကည္႕ၿပီးေတာ့ ဒီစိတ္က ဘာစိတ္လို႕ ဒီလိုေျပာတာ၊ အဲဒါကို ျမတ္စြာဘုရားက ၁၆ မ်ိဳး ခြဲ ေဟာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ပါေမာကၡခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ ေဒါက္တာနႏၵမာလာဘိဝံသ